Διαρθρωτικές πτυχές

Με βάση την αντληθείσα από την πρακτική εφαρμογή του κανονισμού (ΕΕ, Ευρατόμ) αριθ. 1141/2014 (ο «κανονισμός») εμπειρία των τελευταίων ετών, η Αρχή για τα Ευρωπαϊκά Πολιτικά Κόμματα και τα Ευρωπαϊκά Πολιτικά Ιδρύματα («η Αρχή») επιθυμεί να προσφέρει στα ευρωπαϊκά πολιτικά κόμματα και στα ευρωπαϊκά πολιτικά ιδρύματα μία δέσμη μη εξαντλητικών κατευθυντήριων γραμμών. Οι παρεχόμενες από την Αρχή κατευθυντήριες γραμμές δεν θίγουν τον άμεσα δεσμευτικό χαρακτήρα του κανονισμού (ΕΕ, Ευρατόμ) αριθ. 1141/2014. Επιπλέον, οι εν λόγω κατευθυντήριες γραμμές θα εξακολουθήσουν να υπόκεινται σε προσαρμογές καθώς αποκτάται συνεχώς νέα εμπειρία και/ή μεταβάλλεται το νομοθετικό πλαίσιο.

Πραγματική συμμετoχή

  • Ενώ τα ευρωπαϊκά πολιτικά κόμματα και τα ευρωπαϊκά πολιτικά ιδρύματα είναι ελεύθερα να συνεργάζονται με κόμματα ή οργανώσεις μέσω πρόσθετων μορφών σύνδεσης (π.χ. παρατηρητών, εταίρων, συνεργατών, προσκείμενων), για την ιδιότητα του «μέλους» απαιτείται, σύμφωνα με τον κανονισμό (ΕΕ, Ευρατόμ) αριθ. 1141/2014, όπως ερμηνεύεται με βάση τη νομολογία, πραγματική συμμετοχή στο ευρωπαϊκό πολιτικό κόμμα ή ίδρυμα. Αυτό έχει ιδιαίτερη σημασία όσον αφορά

    • αιτήσεις για καταχώριση ως ευρωπαϊκό πολιτικό κόμμα: μόνο «μέλη» μπορούν να ληφθούν υπόψη για τους σκοπούς της εκπροσώπησης σύμφωνα με το άρθρο 3 παράγραφος 1 στοιχείο β) του κανονισμού (ΕΕ, Ευρατόμ) αριθ. 1141/2014.

    • ίδιους πόρους: μόνο πραγματικά «μέλη» μπορούν να καταβάλλουν εισφορές σύμφωνα με το άρθρο 20 του κανονισμού (ΕΕ, Ευρατόμ) αριθ. 1141/2014, ενώ οι πληρωμές από άλλους εταίρους υπόκεινται στις διατάξεις που διέπουν τις δωρεές σύμφωνα με το άρθρο 20 του κανονισμού (ΕΕ, Ευρατόμ) αριθ. 1141/2014.

  • Πραγματική συμμετοχή υφίσταται όταν τα κόμματα ή οι οργανώσεις μέλη

    • έχουν πλήρες φάσμα δικαιωμάτων και υποχρεώσεων όσον αφορά την εσωτερική διακυβέρνηση του οικείου ευρωπαϊκού πολιτικού κόμματος ή ιδρύματος, συμπεριλαμβανομένης ιδίως της ψηφοφορίας,της συμμετοχής και της πρόσβασης σε έγγραφα, και

    • εφόσον καταβάλλουν τακτικά κατάλληλη εισφορά μέλους. Σε αντίθετη περίπτωση πρέπει να αποδεικνύεται ότι το κόμμα ή η οργάνωση μέλος έχει συμμετάσχει πραγματικά και αποδεδειγμένα σε πρόσφατες δραστηριότητες του ευρωπαϊκού πολιτικού κόμματος ή ιδρύματος.
  • Προκειμένου να εξακριβωθεί η πραγματική συμμετοχή σε συνάρτηση με ευρωπαϊκά πολιτικά κόμματα στο πλαίσιο της καταχώρισης, η Αρχή μπορεί επίσης να ελέγξει κατά πόσον υπάρχει πρόδηλη ασυνέπεια μεταξύ του πολιτικού προγράμματος του αιτούντος καταχώριση ως ευρωπαϊκού πολιτικού κόμματος και του πολιτικού προγράμματος ενός από τα κόμματα μέλη του.

Διαχωρισμός μεταξύ του ευρωπαϊκού πολιτικού κόμματος και του ευρωπαϊκού πολιτικού ιδρύματος που συνδέεται με αυτό

  • Σύμφωνα με το άρθρο 3 παράγραφος 3 του κανονισμού (ΕΕ, Ευρατόμ) αριθ. 1141/2014, πρέπει να διασφαλίζεται ο διαχωρισμός των δομών καθημερινής διαχείρισης και διοίκησης καθώς και των οικονομικών λογαριασμών κάθε ευρωπαϊκού πολιτικού κόμματος και του ευρωπαϊκού πολιτικού ιδρύματος που συνδέεται με αυτό.

  • Όσον αφορά τις αντίστοιχες δομές διοίκησης, αυτό σημαίνει ειδικότερα ότι τα διοικητικά όργανα των δύο οργανισμών πρέπει να παραμένουν όχι μόνο τυπικώς διακριτά, αλλά και δομικώς ικανά να λαμβάνουν στην πράξη αποφάσεις διακυβέρνησης ανεξάρτητα το ένα από το άλλο.

    • Οι παράγοντες που πρέπει να εξεταστούν στο πλαίσιο αυτό είναι, μεταξύ άλλων, οι διαδικασίες λήψης αποφάσεων που περιλαμβάνονται στα καταστατικά ή στις εκτελεστικές διατάξεις των δύο οργανισμών, ιδίως όσον αφορά τη στάθμιση των δικαιωμάτων ψήφου του κατόχου ενός αξιώματος στα διοικητικά όργανα και των δύο οργανισμών, καθώς και τυχόν εκτελεστικές εξουσίες που ανατίθενται απευθείας στον εν λόγω αξιωματούχο.

    • Κατά συνέπεια, το εν λόγω πρόσωπο δεν θα πρέπει να έχει τη δυνατότητα να επιβάλλει σε έναν από τους δύο οργανισμούς, αυτεπαγγέλτως και χωρίς να απαιτείται πλειοψηφία στο διοικητικό όργανο του εν λόγω οργανισμού, απόφαση που λαμβάνεται από τον άλλο αντίστοιχο οργανισμό ή εξ ονόματος αυτού. Ως εκ τούτου, οι συγκεκριμένες αρμοδιότητες αναπλήρωσης που έχουν ανατεθεί στο αξίωμα που προβλέπεται για το εν λόγω πρόσωπο ενδέχεται να έχουν πρόσθετη σημασία.

    • Όσον αφορά την καθημερινή τους διαχείριση, δεν επιτρέπεται το σύνολο του προσωπικού της μιας οντότητας να εκτελεί καθήκοντα στην άλλη. Σε περίπτωση μερικής αλληλεπικάλυψης, η Αρχή θα ελέγχει κατά πόσον διασφαλίζεται, παρ' όλα αυτά, επαρκές επίπεδο λειτουργικής αυτονομίας και των δύο οντοτήτων.

Διασφαλίσεις έναντι εξωτερικών παρεμβάσεων

  • Σύμφωνα με το άρθρο 10 παράγραφος 4 της Συνθήκης για την Ευρωπαϊκή Ένωση, καθώς και το άρθρο 2 παράγραφος 1, το άρθρο 2 παράγραφος 4, το άρθρο 3 παράγραφος 1 στοιχείο β) και το άρθρο 3 παράγραφος 2 στοιχείο ε) του κανονισμού (ΕΕ, Ευρατόμ) αριθ. 1141/2014, πρέπει να γίνονται ορισμένοι διαχωρισμοί μεταξύ πολιτών ή οντοτήτων της ΕΕ και τρίτων χωρών στις σχέσεις τους με ευρωπαϊκά πολιτικά κόμματα ή ευρωπαϊκά πολιτικά ιδρύματα. Εκτός από τις συνέπειες σε σχέση με τις συνεισφορές και δωρεές, απαιτείται προσοχή όσον αφορά την έκταση της συμμετοχής πολιτών ή οντοτήτων τρίτων χωρών στις δομές διακυβέρνησης των ευρωπαϊκών πολιτικών κομμάτων και ιδρυμάτων.

  • Ειδικότερα, πρέπει να διασφαλιστεί ότι τα πρόσωπα που δεν έχουν ιθαγένεια της ΕΕ ή οντότητες εκτός ΕΕ δεν μπορούν, μεμονωμένα ή συλλογικά,

    • να επιβάλλουν την ανάληψη δράσης κατά της πλειοψηφίας των πολιτών της ΕΕ με δικαίωμα ψήφου ή

    • των μελών των διοικητικών οργάνων ενός ευρωπαϊκού πολιτικού κόμματος ή ενός ευρωπαϊκού πολιτικού ιδρύματος ή να τους θέτουν εμπόδια.

Έλεγχος των προσκείμενων βουλευτών του ΕΚ – Ιδιότητα μεμονωμένου μέλους/ιδιότητα μέλους για λογαριασμό κόμματος-μέλους

Με την επιφύλαξη των προσκλήσεων υποβολής αιτήσεων συνεισφορών του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και της τελικής απόφασης του διατάκτη του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου επί των αιτήσεων, η Αρχή για τα ευρωπαϊκά πολιτικά κόμματα και τα ευρωπαϊκά πολιτικά ιδρύματα ελέγχει τα έγγραφα που υποβάλλουν τα ευρωπαϊκά πολιτικά κόμματα όσον αφορά τους προσκείμενους σε αυτά βουλευτές του ΕΚ στο πλαίσιο της ετήσιας διαδικασίας χρηματοδότησης της Ένωσης.

Στο πλαίσιο αυτό, η Αρχή ελέγχει:

  • Σε ό,τι αφορά τις αιτήσεις συμμετοχής ως μέλους για λογαριασμό ενός κόμματος- μέλους:
    • εάν το πολιτικό κόμμα με το οποίο εξελέγη ο συγκεκριμένος βουλευτής του ΕΚ είναι πραγματικό μέλος του ευρωπαϊκού πολιτικού κόμματος κατά την καταληκτική ημερομηνία της προθεσμίας υποβολής αιτήσεων χρηματοδότησης, i.e. εάν κατεβλήθη η τελευταία εισφορά μέλους ή, ελλείψει αυτής, εάν υπάρχει άλλο αποδεικτικό στοιχείο πρόσφατης πραγματικής συμμετοχής ως μέλους στις δραστηριότητες του ευρωπαϊκού πολιτικού κόμματος·
    • εάν ο συγκεκριμένος βουλευτής του ΕΚ ήταν, κατά την καταληκτική ημερομηνία της προθεσμίας υποβολής αιτήσεων χρηματοδότησης, μέλος του συγκεκριμένου κόμματος-μέλους.
  • Σε ό,τι αφορά τις αιτήσεις μεμονωμένης συμμετοχής: εάν ο εν λόγω βουλευτής έχει καταστεί και παραμένει κατά την καταληκτική ημερομηνία της προθεσμίας υποβολής αιτήσεων χρηματοδότησης μεμονωμένο μέλος του ευρωπαϊκού πολιτικού κόμματος. Οι έλεγχοι αυτοί είναι ιδιαίτερα σημαντικοί για τους νέους βουλευτές του ΕΚ ή αυτούς που δεν είχαν προηγουμένως δηλωθεί ως μεμονωμένα μέλη.
Η Αρχή παρέσχε στα ευρωπαϊκά πολιτικά κόμματα έντυπα τα οποία διευκολύνουν τον έλεγχο των ανωτέρω σημείων. Εάν τα έντυπα δεν υπάρχουν ή είναι ελλιπή ή εάν προκύπτουν άλλα ζητήματα σαφήνειας ή ακρίβειας του φακέλου της αίτησης του ευρωπαϊκού πολιτικού κόμματος, η Αρχή θα προβαίνει σε πρόσθετους ελέγχους, συμπεριλαμβανομένης, κατά περίπτωση, της ζήτησης πρόσθετων εγγράφων σύμφωνα με το άρθρο 24 παράγραφος 4 του κανονισμού (ΕΕ, Ευρατόμ) αριθ. 1141/2014.

Έλεγχος των προσκείμενων βουλευτών του ΕΚ – Συμμετοχή βουλευτών του ΕΚ ως μελών σε πολιτικά κόμματα κρατών μελών και σε πολιτικές οργανώσεις τρίτων χωρών

Η ενδεχόμενη συμμετοχή βουλευτή του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου σε ευρωπαϊκό πολιτικό κόμμα αξιολογείται με βάση το άρθρο 17 παράγραφος 3 του κανονισμού (ΕΕ, Ευρατόμ) αριθ. 1141/2014 (στο εξής: ο «κανονισμός»).

  • Υπ' αυτό το πρίσμα, ένας βουλευτής του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου που είναι μέλος πολιτικού κόμματος ενός κράτους μέλους δεν μπορεί να λογίζεται μέλος ενός ευρωπαϊκού κόμματος διαφορετικού από αυτό στο οποίο το εθνικό πολιτικό κόμμα είναι πραγματικό μέλος.
  • Ωστόσο, η κατάσταση είναι διαφορετική για έναν βουλευτή του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου που είναι μέλος πολιτικής οργάνωσης τρίτης χώρας η οποία είναι «συνδεδεμένο μέλος» άλλου ευρωπαϊκού πολιτικού κόμματος, καθώς μια πολιτική οργάνωση τρίτης χώρας δεν μπορεί να θεωρηθεί πραγματικό κόμμα-μέλος με βάση τη νομολογία σχετικά με το άρθρο 2 του κανονισμού (βλ. ιδίως την απόφαση του Γενικού Δικαστηρίου της 25ης Νοεμβρίου 2020, ACRE κατά ΕΚ, T-107/19).
  • Ως εκ τούτου, όσον αφορά τους ελέγχους της Αρχής, και με την επιφύλαξη των αξιολογήσεων του διατάκτη του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου, ένας βουλευτής του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου μπορεί να λογίζεται ως μεμονωμένο μέλος ενός ευρωπαϊκού πολιτικού κόμματος διαφορετικού από το ευρωπαϊκό πολιτικό κόμμα στο οποίο η πολιτική οργάνωση του συγκεκριμένου βουλευτή σε τρίτη χώρα είναι «συνδεδεμένο μέλος», εφόσον αποδεικνύεται η μεμονωμένη συμμετοχή.

Όλα τα ανωτέρω δεν θίγουν τους ελέγχους των συγκεκριμένων συνθηκών, ιδίως στο πλαίσιο της αίτησης χρηματοδότησης προς το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο, ούτε τις κατευθύνσεις της Αρχής όσον αφορά τις διασφαλίσεις κατά της ξένης παρέμβασης.