Autoriteit voor Europese politieke partijen en
Europese politieke stichtingen

Schenkingen en bijdragen

De Autoriteit voor Europese politieke partijen en Europese politieke stichtingen (de "Autoriteit") wil, op basis van ervaring die de afgelopen jaren is opgedaan bij de concrete toepassing van Verordening (EU, Euratom) nr. 1141/2014, enkele handvatten bieden aan Europese politieke partijen en Europese politieke stichtingen, zonder daarbij te streven naar volledigheid. Geen van de door de Autoriteit verstrekte handvatten doen afbreuk aan het rechtstreeks bindende karakter van Verordening (EU, Euratom) nr. 1141/2014. Bovendien kan het zijn dat deze leidraad aangepast moet worden als de omstandigheden daartoe aanleiding geven en/of het wetgevingskader wordt gewijzigd.

Soorten donaties en bijdragen

  • De definitie van "donatie", zoals opgenomen in artikel 2, lid 7, van Verordening (EU, Euratom) nr. 1141/2014, omvat niet alleen rechtstreekse betalingen in geld, maar ook indirecte betalingen via "andere transacties die een economisch voordeel vormen voor de [...] Europese politieke partij [...], met uitzondering van bijdragen van leden [...]". Hierbij kan het ook gaan om transacties tussen derden op grond waarvan een Europese politieke partij of stichting niet moet overgaan tot het verrichten van betalingen die deze partij of stichting eigenlijk zelf had moeten doen.
  • Prijsvoordeel: Overeenkomstig artikel 2, leden 7 en 8, van de verordening vormt de levering van goederen, diensten (met inbegrip van leningen) of arbeid tegen een prijs die onder de marktwaarde ligt een donatie, of, indien de levering geschied door een lid dat door de verordening als zodanig wordt erkend, een bijdrage. Indien en voor zover dit het geval is, zijn de regels inzake kennisgeving en beperking van donaties en bijdragen, zoals met name neergelegd in artikel 20 van de verordening, van toepassing.

  • Prijsvoordeel is echter niet altijd een donatie of bijdrage in de zin van de verordening: in dit verband moeten de omvang en de reikwijdte van het prijsvoordeel worden beoordeeld. Meer in het bijzonder moet, om te bepalen of de levering van goederen, diensten of arbeid tegen een kortingsprijs als donatie of bijdrage moet worden aangemerkt, het volgende in aanmerking worden genomen:

    • of de korting speciaal voor de Europese politieke partij of de Europese politieke stichting een voordeel oplevert, of meer dan voor anderen (hetgeen zou wijzen op een donatie of bijdrage), in tegenstelling tot voordeel dat gelijk is voor een groep potentiële klanten die vooraf op basis van objectieve criteria is gedefinieerd (bv. alle "ngo's" krijgen korting) en, überhaupt,

    • of de korting tegen algemeen erkende marktbeginselen ingaat (bv. levering van een goed of dienst tegen een prijs die onder de kostprijs ligt) (hetgeen zou wijzen op een donatie of bijdrage).

Corrigerende maatregelen

  • Corrigerende maatregelen bieden Europese politieke partijen en Europese politieke stichtingen de gelegenheid om bepaalde inbreuksituaties te verhelpen voordat de Autoriteit een besluit neemt over een sanctie en deze bekendmaakt.

  • Corrigerende maatregelen zijn echter niet bedoeld om niet-naleving zonder gevolgen te laten blijven. Behalve voor louter schrijf- of rekenfouten of kleine fouten, kan dan ook enkel worden gesteld dat maatregelen "de situatie verhelpen" als bedoeld in artikel 29 van Verordening (EU, Euratom) nr. 1141/2014 indien zij, binnen de door de Autoriteit in het individuele geval aangegeven redelijke termijn:
    • er effectief voor zorgen dat - met vertraging weliswaar - wordt voldaan aan de vereiste waaraan al had moeten zijn voldaan (hierbij kan het, afhankelijk van de omstandigheden van het individuele geval, gaan om de betaling van een bedrag dat op een eerdere datum had moeten worden uitbetaald of teruggevorderd), en indien zij bovendien;
    • solide en verifieerbare structurele maatregelen bevatten om herhaling in de toekomst te voorkomen (hierbij kan het, afhankelijk van de omstandigheden van het individuele geval, gaan om pedagogische maatregelen die intern bij het personeel worden genomen, de ontbinding van overeenkomsten die tot het nalevingsprobleem hebben geleid, maatregelen betreffende de communicatie met aangesloten partijen enz.).

  • Uitvoering van de corrigerende maatregelen vraagt om voortdurende follow-up. Met name is het essentieel dat in de toekomst consequent wordt voldaan aan een vereiste in verband waarmee al eens een corrigerende maatregel is genomen door een Europese politieke partij of Europese politieke stichting. Een situatie waarbij sprake is van een vergelijkbare inbreuk door dezelfde Europese politieke partij of Europese politieke stichting kan dus niet een tweede keer worden "verholpen" met dezelfde corrigerende maatregelen. Van een Europese politieke partij of Europese politieke stichting die al eerder de gelegenheid heeft gehad om haar processen aan te passen naar aanleiding van een vergelijkbare nalevingskwestie zonder dat dit tot een sanctie heeft geleid, worden aanzienlijk verbeterde corrigerende maatregelen verwacht.

Afzonderlijke donaties

  • "Afzonderlijke donaties" van meer dan 12 000 EUR worden overeenkomstig artikel 20, lid 4, van Verordening (EU, Euratom) nr. 1141/2014, door Europese politieke partijen en Europese politieke stichtingen onmiddellijk aan de Autoriteit gemeld.

  • De Autoriteit zal per geval beoordelen of meerdere betalingen van één donor ook als een enkele "afzonderlijke donatie" moeten worden aangemerkt.

    • Dit kan met name het geval zijn wanneer er vooraf een overeenkomst met de donor is gesloten met het oog op één enkele afzonderlijke donatie, maar de betaling in verschillende tranches heeft plaatsgevonden.

    • In het geval van losse spontane betalingen van dezelfde donor beschouwt de Autoriteit deze betalingen doorgaans niet als een "afzonderlijke donatie" waarvoor onmiddellijke kennisgeving vereist is wanneer de gecumuleerde bedragen meer dan 12 000 EUR bedragen (onverminderd de vereisten inzake regelmatige rapportage in de loop van het proces van de jaarrekeningen).

Donaties – toerekening

  • Donaties ontvangen door Europese politieke partijen en Europese politieke stichtingen in jaar N+1, kunnen door deze laatste slechts in zeer specifieke omstandigheden worden toegerekend aan jaar N.
  • Opdat de Autoriteit een dergelijke toerekening aan jaar N kan aanvaarden, moeten de Europese politieke partijen en Europese politieke stichtingen documentatie overleggen waaruit blijkt dat de toezegging voor de betaling van de donatie in kwestie reeds vóór het jaar N + 1 door de donateur was gedaan, en dat er een afdwingbare overeenkomst bestond over betaling van de donatie in jaar N.
  • Dergelijke documentatie moet reeds in jaar N aan de Autoriteit worden toegezonden, zelfs als de betaling van de donateur nog niet is ontvangen. Het kan hierbij gaan om een donatieovereenkomst of een onderliggende contractuele regeling, een eenzijdige verbintenis, een betalingsopdracht, een mededeling hierover bijvoorbeeld per brief en/of e-mail, een factuur enz.

Feitelijke donor

Wanneer de Autoriteit de wettigheid van donaties op grond van artikel 20 van Verordening (EU, Euratom) nr. 1141/2014 beoordeelt, moet zij de exacte identiteit van de donor verifiëren en vaststellen indien meer dan één persoon of entiteit bij een dergelijke donatie betrokken is.
  • Dit kan bijvoorbeeld het geval zijn in een situatie waarin een juridische entiteit binnen een groep ondernemingen rechtstreeks contact heeft met de Europese politieke partij of de Europese politieke stichting in verband met de donatie, terwijl een andere entiteit binnen dezelfde groep ondernemingen uiteindelijk de desbetreffende betaling verricht.

  • In een dergelijke situatie zal de Autoriteit uitgaan van het concept "feitelijke donor", d.w.z. dat zij zal beoordelen vanwaar de betaling daadwerkelijk afkomstig is binnen de betrokken groep van ondernemingen. In dit verband zal de Autoriteit onder meer rekening houden met de volgende factoren:

    • Welke entiteit was rechtstreeks betrokken bij het creëren van de rechtsgrondslag voor de betaling (bv. onderhandelingen over de sponsoringovereenkomst)?

    • Was deze entiteit bevoegd om naar eigen goeddunken te beslissen met betrekking tot de inhoud van de overeenkomst en de betalingsvoorwaarden?

    • Wat was de rol en verantwoordelijkheid van de andere betrokken entiteit? Was zij slechts een betaaldienstverlener of speelde zij een verantwoordelijke rol in de onderliggende overeenkomst?
    • In elk geval mag geen van de personen of entiteiten die betrokken zijn bij een donatieproces (ongeacht of het een initiator of een betaler betreft) zich in een situatie bevinden die verboden is bij artikel 20, lid 5, van Verordening (EU, Euratom) nr. 1141/2014.

    Herkomst van donaties - "Ken uw donor"

    • Betalingen van buiten de EU: Het Gerecht van de Europese Unie heeft verduidelijkt dat buiten de EU gevestigde partijen niet kunnen worden beschouwd als politieke partijen in de zin van Verordening (EU, Euratom) nr. 1141/2014 omdat het geen verenigingen zijn van burgers uit de Unie (arrest van 25 november 2020, ACRE/Parlement, T-107/19), en zij dus geen bijdragen kunnen leveren aan Europese politieke partijen. Artikel 20 van Verordening (EU, Euratom) nr. 1141/2014 bevat een verbod op donaties van overheden, particuliere entiteiten of personen uit derde landen.
    • Ter voorkoming van onbedoelde aanvaarding van betalingen, in het bijzonder afkomstig van

      • overheden of entiteiten waarop die overheid een overheersende invloed kan uitoefenen (verboden op grond van artikel 20, lid 5, punt c), van de verordening en strafbaar in geval van schending), of

      • donoren uit derde landen (verboden op grond van artikel 20, lid 5, punt d), van de verordening en strafbaar in geval van schending), worden Europese politieke partijen en Europese politieke stichtingen aangemoedigd om, voordat ze een donatie aanvaarden, betrouwbare en gedetailleerde informatie over hun donor te verzamelen, met name
      • inzake land van verblijf of land waar de zetel is gevestigd, en
      • in het geval van juridische entiteiten, ook inzake de persoon die de entiteit beheert (bijv. d.m.v. oprichtingsdocumenten, statuten enz.).
    • Deze informatie moet worden opgenomen in het overeenkomstige rapportagemodel van de Autoriteit en donaties van meer dan 12 000 EUR moeten onverwijld aan de Autoriteit worden gemeld.

    Rapportageverplichtingen voorafgaand aan de verkiezingen

    • Uit hoofde van artikel 20, lid 3, van Verordening (EU, Euratom) nr. 1141/2014 worden donaties "[...] die Europese politieke partijen en Europese politieke stichtingen in de zes maanden voorafgaand aan verkiezingen voor het Europees Parlement ontvangen, [...] wekelijks schriftelijk en in overeenstemming met lid 2 aan de Autoriteit gemeld".

      • Deze zwaardere rapportageverplichting stelt de Autoriteit in staat om doorlopend controles op de naleving uit te voeren in het licht van de bij artikel 20 van Verordening (EU, Euratom) nr. 1141/2014 opgelegde beperkingen op donaties, en om regelmatig de publicatie van donaties overeenkomstig artikel 32 van Verordening (EU, Euratom) nr. 1141/2014 te actualiseren.
      • Relevant tijdsbestek: De aankomende verkiezingen voor het Europees Parlement vinden plaats van 6 tot en met 9 juni 2024. Dit betekent dat de periode van zes maanden als bedoeld in artikel 20, lid 3, van Verordening (EU, Euratom) nr. 1141/2014 begint op 6 december 2023 en doorloopt tot en met 5 juni 2024.
    • Praktische consequenties: De zwaardere rapportageverplichting die van toepassing is gedurende het hierboven vermelde tijdsbestek bestaat uit de verplichting, voor zowel Europese politieke partijen als Europese politieke stichtingen, de Autoriteit wekelijks op de hoogte te stellen van alle donaties die zij ontvangen, ongeacht het soort donatie en de waarde ervan.

      • "Donaties": de zwaardere rapportageverplichting geldt voor alle donaties, niet alleen voor donaties van meer dan 12 000 EUR. Gezien de ruime definitie in artikel 2, lid 7, van Verordening (EU, Euratom) nr. 1141/2014 wijst de Autoriteit graag op de specifieke richtsnoeren die zij op haar website heeft gepubliceerd met betrekking tot de reikwijdte van het begrip "donatie" (zie hierboven).
      • "Ontvangen": Binnen het hierboven aangegeven tijdsbestek moeten donaties die zijn ontvangen wekelijks aan de Autoriteit worden gemeld. Bijgevolg moeten Europese politieke partijen en Europese politieke stichtingen de Autoriteit op de hoogte stellen, ongeacht of deze donaties later aan de donateur worden terugbetaald op grond van artikel 20, lid 6, van Verordening (EU, Euratom) nr. 1141/2014. Deze vroegtijdige rapportage doet geen afbreuk aan de aanvullende verplichting voor Europese politieke partijen en Europese politieke stichtingen om binnen de in artikel 20, lid 6, van Verordening (EU, Euratom) nr. 1141/2014 gestelde termijn van 30 dagen een donatie waarvan de aanvaarding niet in overeenstemming zou zijn met Verordening (EU, Euratom) nr. 1141/2014, op eigen initiatief te controleren en terug te geven. De Autoriteit moet daarnaast ook in kennis worden gesteld van het feit dat een donatie later aan de donateur is teruggegeven, zodat deze informatie in aanmerking kan worden genomen bij haar nalevingscontroles en voor de correctie van publicaties op de website van de Autoriteit.
      • "Wekelijks": Om de administratieve lasten voor Europese politieke partijen en Europese politieke stichtingen te beperken, gaat de Autoriteit ervan uit dat een Europese politieke partij of Europese politieke stichting in een bepaalde week geen enkele donatie heeft ontvangen indien de Autoriteit hierover op de eerste werkdag van de volgende week geen mededeling heeft ontvangen. Het is desondanks niet uitgesloten dat de Autoriteit hierop controleert.
    • Overtredingen van artikel 20, lid 3, van Verordening (EU, Euratom) nr. 1141/2014 in de vorm van het niet tijdig melden van een donatie, zijn strafbaar op grond van artikel 27, lid 2, punt a), iii) van Verordening (EU, Euratom) nr. 1141/2014, behoudens het bepaalde in artikel 29 van Verordening (EU, Euratom) nr. 1141/2014.
    • De Autoriteit herinnert aan de aanvullende richtsnoeren inzake campagneactiviteiten ("E-CAP"), te vinden via de volgende link: https://www.appf.europa.eu/appf/en/guidance/european-campaign-action-plan< (alleen van toepassing op Europese politieke partijen), met onder andere een reeks richtsnoeren die voortdurend geactualiseerd wordt op basis van vragen die de Autoriteit heeft ontvangen van Europese politieke partijen.